Okugatta Amabanja
Okugatta amabanja kye kimu ku buvunaanyizibwa obw'ensimbi obuzibu ennyo abantu bangi bye balina okumalawo. Kino kitegeeza okukola entekateeka y'okusasula amabanja mangi nga ogagatta wamu n'ogafuula bbanja limu. Ensonga enkulu mu kugatta amabanja kwe kukendeza ku bbeeyi y'obusale n'okufuna obusobozi obw'okusasula amabanja mu bwangu. Mu ssomo lino, tujja kwogera ku ngeri okugatta amabanja gye kuyamba abantu okutereeza embeera yaabwe ey'ensimbi n'okuddamu okuzimba obulamu bwabwe.
Okugatta amabanja kitegeeza ki?
Okugatta amabanja kye kikolwa eky’okukungaanya amabanja agenjawulo n’ogafuula bbanja limu. Kino kiyamba omuntu okusobola okufuna okusasuza okw’omuwendo ogumu buli mwezi mu kifo ky’okusasula amabanja mangi agenjawulo. Oluusi, okugatta amabanja kuyamba okukendeza ku bbeeyi y’obusale bw’amabanja n’okuwanvuya ekiseera eky’okusasula.
Engeri ki ez’okugatta amabanja eziriwo?
Waliwo engeri nnyingi ez’okugatta amabanja, nga mwe muli:
-
Okwewola ssente okuva mu ttendekero ly’ebyensimbi okusasula amabanja amalala gonna.
-
Okufuna kaadi y’amabanja etali ya bbeeyi nnene okusasulira amabanja amalala gonna.
-
Okufuna omukisa gw’okwewola ssente okuva mu nju yo okusobola okugatta amabanja amalala gonna.
-
Okukola enteekateeka n’abewola okufuna engeri empya ez’okusasula amabanja.
Lwaki okugatta amabanja kiyamba?
Okugatta amabanja kiyamba mu ngeri nnyingi:
-
Kikendeza ku bbeeyi y’obusale bw’amabanja.
-
Kiwanvuya ekiseera eky’okusasula amabanja.
-
Kiyamba okutereeza embeera y’ensimbi z’omuntu.
-
Kiyamba okukendeza ku kunakuwala n’okweraliikirira olw’amabanja.
-
Kiyamba okufuna engeri ennyangu ey’okutegeera n’okusasula amabanja.
Nsonga ki ezeetaagisa okumanyibwa nga tonnagatta mabanja?
Nga tonnakola ku kusalawo kw’okugatta amabanja, waliwo ensonga ezeetaagisa okumanyibwa:
-
Okugatta amabanja kiyinza okuwanvuya ekiseera eky’okusasula amabanja.
-
Okugatta amabanja kiyinza okukendeza ku bbeeyi y’obusale bw’amabanja naye kiyinza okukuwa omugugu gw’okusasula ssente nnyingi mu biseera ebiwanvu.
-
Okugatta amabanja kiyinza obutakuyamba singa tewekuuma kusasula mabanja malala.
-
Okugatta amabanja kiyinza okukosa embeera yo ey’ensimbi singa tokola bulungi.
Engeri ki ez’okulonda entekateeka ennungi ey’okugatta amabanja?
Okulonda entekateeka ennungi ey’okugatta amabanja kiyinza okubeera ekizibu. Wano waliwo ebimu by’olina okukola:
-
Wetegereze bbeeyi y’obusale bw’amabanja ag’enjawulo.
-
Geraageranya entekateeka ez’enjawulo ez’okugatta amabanja.
-
Soma ebigambo ebiri mu ndagaano n’ebikwata ku kusasula.
-
Noonya amagezi okuva eri abakugu mu by’ensimbi.
-
Lowooza ku mbeera yo ey’ensimbi n’obusobozi bwo obw’okusasula.
Engeri ki ez’okwewala okugwa mu mabanja nate?
Oluvannyuma lw’okugatta amabanja, kikulu nnyo okulaba nti toddayo kugwa mu mabanja nate. Wano waliwo engeri ezimu ez’okukola kino:
-
Kola entekateeka y’okusasula amabanja n’ogikwata.
-
Kozesa ssente zo mu ngeri ennungi nga tokola bbanja lingi.
-
Tereka ssente okweteekateeka olw’ebiseera eby’omu maaso.
-
Funa amagezi okuva eri abakugu mu by’ensimbi.
-
Yongera okuyiga ku ngeri y’okulabirira ensimbi zo obulungi.
Okuwumbako, okugatta amabanja kiyinza okuba ekkubo eddungi ery’okutereeza embeera y’ensimbi z’omuntu. Naye, kikulu nnyo okutegeera bulungi entekateeka y’okugatta amabanja nga tonnagikola. Okufuna amagezi okuva eri abakugu mu by’ensimbi n’okukola entekateeka ennungi biyinza okukuyamba okutuuka ku kigendererwa kyo eky’okugatta amabanja n’okutereeza embeera yo ey’ensimbi.
